नेपाल नयाँ युगमा प्रवेश

शरच्चन्द्र भण्डारी

काठमाडौँ, असोज ३

संविधान घोषणासँगै शान्ति, समृद्धि र अग्रगामी विकासको यात्रामा मुलुकलाई अग्रसर गराउने आजको ऐतिहासिक दिनले नेपालको राजनीतिक इतिहासमा नयाँ युगको यात्रा थाल्दैछ र लामो राजनीतिक सङ्क्रमणको अन्त्य पनि हुँदैछ ।

सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थाको माध्यमद्वारा दिगो शान्ति, सुशासन, विकास र समृद्धिको आकाङ्क्षा पूरा गर्न संविधानसभाबाट आज अपराह्न औपचारिक घोषणासँगै लागू हुने ‘नेपालको संविधान, २०७२ ’ले मुलुकको राजनीतिक स्थायित्व र विकासको यात्रालाई नयाँ युगतर्फ डोर्‍याउनेछ ।

सार्वभौमसत्तासम्पन्न नेपाली जनताका प्रतिनिधिले बनाएको संविधान प्राप्तिको झन्डै सात दशकदेखिको चाहना पूरा हुन लागेको आजको ऐतिहासिक दिनले शान्ति, अग्रगमन र विकासप्रेमी नेपालीलाई हर्षित मात्र तुल्याएको छैन सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रका उपलब्धिलाई संस्थागत गरेको छ ।

गत बुधबारको संविधानसभाले नेपालको संविधान, २०७२ लाई २५ का विरुद्ध ५०७ मतले अनुमोदन गरेपछि संविधानप्रतिका शङ्का–उपशङ्कालाई चिर्दै जनसंविधान घोषणाको आजको मिति निर्धारण भएको हो । नयाँ संविधान प्राप्तिको आठ वर्ष लामो प्रसव पीडाको अन्त्यसँगै र अघिल्लो संविधानसभाको अवसान अब इतिहास गर्तमा पुगेको छ र राष्ट्रपतिबाट संविधान जारी हुनेबित्तिकै नेपाली जनता साँचो अर्थमा सार्वभौम हुनेछन् ।

जहानियाँ राणा शासनको अन्त्यसँगै नेपाली जनताले आफूले चयन गरेका प्रतिनिधिबाट संविधान बनाउने सपना देखे पनि त्यसले मूर्तरुप लिन करिब ७० वर्ष लागेको जगजाहेर छ । पारिवारिक राणा शासन, तीसवर्षे पञ्चायतकाल, जनआन्दोलन २०४६ र त्यसले स्थापित गरेको प्रजातान्त्रिक पद्धतिले जनआकाङ्क्षा पूरा नभएपछि २०६२÷६३ को अर्को आन्दोलनले ल्याएको युगीन परिवर्तनलाई अन्ततः पूर्ण रुपमा आजैदेखि संस्थागत गर्न पाउनु देश र देशवासीका निम्ति गौरव र गरिमाको विषय हो ।

वीर सहिद, जनसंविधानका लागि तत्कालीन माओवादीले गरेको १० वर्षे जनयुद्ध र त्यसमा ज्यान गुमाएका १५ हजार बढी नेपाली, मधेस आन्दोलन र त्यसयता भएका संविधान प्राप्तिका सङ्घर्षलाई पछिल्लो कुनै नेपालीले बिर्सेका छैनन् भने जननायक बिपी कोइराला, सुवर्णशम्शेर, लौहपुरुष गणेशमान सिंह, सन्तनेता कृष्णप्रसाद भट्टराई, पुष्पलाल श्रेष्ठ, मनमोहन अधिकारी, मदन भण्डारी, गिरिजाप्रसाद कोइराला आदिलाई पनि उत्तिकै श्रद्धाका साथ सम्झिरहेका छन् ।

बाह्रबुँदे सहमति, विस्तृत शान्ति सम्झौता हुँदै तय भएको संविधानसभाको सकसपूर्ण यात्रालाई अविराम अघि बढाएर गन्तव्यमा पुर्‍याउन नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्नुभएका नेपाली काँग्रेसका सभापति एवम् प्रधानमन्त्री सुशील कोइराला, नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली, एकीकृत नेकपा माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल मात्र होइन, संविधान लेखनमा सघाउने सबैलाई सम्झनैपर्छ । संविधान निर्माणमा दत्तचित्त भएर उहाँहरुले गर्नुभएको योगदानको नेपाली जनताले उच्च मूल्याङ्कन गर्नेछन् ।

लोकतन्त्र, सङ्घीयता, गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता, मानवअधिकार, स्वतन्त्रता, समावेशी, जनसहभागितामूलक व्यवस्थालगायत विषय समेटिएको संविधानलाई संविधान क्षेत्रका जानकारले उत्कृष्ट भनेका छन् । लोकतान्त्रिक विधिबाट बनाइएको संविधानको अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले पनि मुक्त कण्ठले प्रशंसा गरेका छन् । छिमेकी मुलुक भारत र चीनका साथै संयुक्त राष्ट्र सङ्घ, नेपालको विकासका साझेदार अमेरिका, बेलायत, जापान र युरोपेली सङ्घले संविधानसभाले संविधानको विधेयक पारित गरेकामा स्वागत गर्दै लोकतान्त्रिक नेपाललाई निरन्तरण सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन् ।

मुलुकको सार्वभौम संविधानसभाले जारी गर्ने संविधानको सबैले स्वामित्व ग्रहण गर्नुपर्छ, त्यसप्रति असन्तुष्ट दल र समूहले राष्ट्रिय हितलाई सर्वोपरि ठानेर संवाद र सहमतिका माध्यमबाट समस्याको समाधान खोज्नुपर्छ । संविधान जारी भएसँगै व्यवस्थापिका¬—संसद्मा रुपान्तरण हुने संविधानसभाले संविधान संशोधन गर्न सक्ने भएकाले असन्तुष्ट समूहले ‘मेरो गोरुको बाह्रै टक्का’को अडान त्यागेर वार्ताबाटै समाधान खोजेर आफूहरू शान्ति, संविधान र विकासका पक्षमा रहेको सन्देश प्रवाह गर्नैपर्छ ।

भूकम्पबाट तहसनहस भएका भौतिक पूर्वाधारको मर्मतसम्भार, नवनिर्माण एवम् पुनःनिर्माणका कामलाई पनि द्रुत गतिमा अघि बढाउनुपर्ने भएकाले नवीन सोच र उत्साहका साथ समस्त नेपाली नागरिकले आ¬आफ्नो स्थानबाट इमानदारीपूर्वक भूमिका निर्वाह गर्न चुक्नु हुँदैन । संविधान जारी हुने आजको सुदिनमा सबैमा यस्तै सन्देश सञ्चार गर्दै देशलाई उन्नतिको मार्गमा अग्रसर गराउनु हामी सबैको कर्तव्य हो । रासस