विरोध प्रदर्शनले चीनलाई हल्लाएको एक वर्ष

बेइजिङ । चीनको कठोर ‘शून्य-कोभिड’ नीति र बढ्दो अधिनायकवादको विरोध गर्न एक वर्षअघि ली हौचेन सांघाईको सडकमा ‘स्वतन्त्रता’ को नारा लगाउँदै थिए।

उनी चीनभरि प्रदर्शन गर्ने हजारौं मानिसहरूमध्ये एक थिए, जसलाई श्वेत आन्दोलन भनिन्छ। प्रदर्शनकारीहरूको कागजका खाली पानाहरूले देशको कडा सेन्सरशिप नियन्त्रणहरू प्रतिनिधित्व गर्न प्रयोग गरिएको थियो।

तर एक वर्ष पछि, चीनले विरोधलाई दमन गर्ने नीति अवलम्बन गर्‍यो। गिरफ्तारी र धम्कीको साथ मार्च तोड्दै प्रदर्शन निस्तेज पार्ने रणनीति चिनियाँ सत्ताले अवलम्बन गर्‍यो।

विरोध प्रदर्शनहरू अवज्ञाको छोटो ज्वाला थियो, दशकहरूमा कम्युनिष्ट पार्टीको अख्तियारको लागि सबैभन्दा प्रत्यक्ष चुनौती पनि बन्‍यो। यसमा भाग लिएका युवाहरूको लागि यो उनीहरूको पहिलो विरोध थियो। अब, तिनीहरूमध्ये धेरैले अब के हुन्छ भनेर सोचिरहेका छन्।

ली आजभोलि आफ्नो मातृभूमि छोडेर निर्वासनमा टोकियोमा बस्छन्, चिनियाँ सत्ताले उनलाई निर्वासित हुन बाध्य बनाएको थियो। उनले ४४८ पृष्ठको पुस्तक लेखेका छन्, ‘प्लेग इयर रेकर्ड: फ्रम द सांघाई लकडाउन टु ह्वाइन पेपर रिभोलुसन’, जसमा चिनियाँ सेन्सरसिपको बारेमा उल्लेख गरिएको छ।

३७ वर्षीय ली र उनको पुस्ताका अरूहरू चीनको सुधार र उद्घाटन अवधिको उचाइमा हुर्केका थिए, जब अर्थव्यवस्था बढ्यो र इन्टरनेट च्याटरूमहरू आलोचनात्मक छलफलले भरिएको थियो।

तर, कट्टरपन्थी नेता सी जिनपिङ २०१२ मा सत्तामा आएपछि अवस्था परिवर्तन भएको लीले जनाएको छ। वकिलहरू र बुद्धिजीवीहरूलाई गिरफ्तार गरियो, आलोचनात्मक आवाजहरू मौन गरियो, र इन्टरनेट, एक पटक स्वतन्त्र, राष्ट्रवादी प्रचारले भरिएको छ।

सीको क्र्याकडाउन उनीजस्ता उदारवादीहरूका लागि ‘विश्वासघात’ थियो, लीले भने। सीले सरकारको जनतासँग भएको धेरैले सोचेको नबोलेको कम्प्याक्टलाई तोडिदिए – जबसम्म उनीहरूले राजनीतिलाई नछोएसम्म यसले समृद्धि र खुलापन ल्याउनेछ।

सांघाई क्रूर लकडाउन अन्तर्गत राखिएको धेरै शहरहरू मध्ये एक मात्र थियो। तर चीनको सबैभन्दा विकसित र विश्वव्यापी सहरको रूपमा, यसको पीडाले यसका बासिन्दाहरूलाई गम्भीर धक्काको रूपमा आयो, विश्वव्यापी ध्यान खिचेको छ।

यसले चीनको उत्तरपश्चिम सिनजियाङ क्षेत्रको उरुम्चीमा भएको घातक अपार्टमेन्टमा आगलागीबाट सुरु भएको श्वेतपत्रको विरोध चरणबद्ध भएको थियो। पछिल्लो समय यो ज्वाला फैलिने र विस्फोटका संकेतहरु देखिन थालेको चिनियाँ सुरक्षा संयन्त्रणको विश्लेषण छ।