स्याटेलाइटद्वारा भुटानको उत्तरी क्षेत्र चीनले कब्जा गरेकाे खुलासा

काठमाडौं । २०१७ मा भारत र चीन बीच डोकलाम विवाद को समयमा पश्चिमी भुटान नजिक सिलगुडी कोरिडोर एक महत्वपूर्ण रणनीतिक स्थान को रूपमा उभिएको थियो। ५ वर्षपछि अब चीनले भुटानको उत्तरी क्षेत्रमा नजर राखेको दाबी गरिएको छ । भूटानको उत्तरी क्षेत्रमा चीनले तीव्र गतिमा पूर्वाधार विकास गरिरहेको स्याटेलाइट तस्बिरले खुलासा गरेको छ ।

जाकारलुङ उपत्यका आगामी दिनमा चीनको हातमा पर्न सक्नेछ । यो खुलासा बेलायतको थिंक ट्याङ्क चाथम हाउस (रोयल इन्स्टिच्युट अफ इन्टरनेशनल अफेयर्स) ले गरेको हो । रिपोर्टका अनुसार भुटानले ठूलो सहुलियतको रूपमा जकारलुङ र छिमेकी मेन्चुमा उपत्यका दुवैमा चीनलाई हस्तान्तरण गर्न सक्नेछ ।

भुटानको बेउल उपत्यकामा चीनले सडकको सञ्जाल बुनेको छ। धेरै सैन्य चौकीहरू पनि निर्माण गरिएका छन्। यस क्षेत्रका अधिकांश मानिसहरू तिब्बती बौद्ध धर्म मान्छन्। चीनले यसअघि पनि भुटानको क्षेत्रमा सडक निर्माण गर्ने प्रयास गरेको थियो । तर, यो प्रायः पश्चिमी भुटानमा भइरहेको थियो। २०१७ मा, चीनले दक्षिण-पश्चिमको डोकलाममा सडक निर्माण गर्ने प्रयास गर्यो। यहाँ उनीहरुको भारतीय सेनासँग भिडन्त भएको थियो ।

रिपोर्टका अनुसार भुटानले चीनको शक्तिसामु घुँडा टेकेको देखिन्छ । भुटान मामिलाका विज्ञ तेन्जिङ लामसाङले भुटानले चीनको कारबाहीमा मौन रहने आफ्नो पुरानो रणनीति कायम राख्ने बताएका छन् । उनका अनुसार भुटान दुई ठूला शक्ति (भारत–चीन) बीचमा फसेको देश हो ।

बेउल बाहेक भुटानको मेन्चुमा उपत्यकामा पनि चिनियाँ निर्माण देखिएको छ । सन् २०२१ मा केही समयका लागि चीनले यो उपत्यका कब्जा गरेको खबर आएको थियो । तर, भुटानको शाही सेनाले यसलाई अस्वीकार गरेको छ ।

बेयुल र मेन्चुमामा चिनियाँ लिबरेशन आर्मी स्टेशनहरू पनि छन्। भुटानका विदेशमन्त्री टाण्डी दोर्जीले बेइजिङमा चिनियाँ विदेशमन्त्रीसँग भेटवार्ता गरेका छन् । यसअन्तर्गत दुवै देशले आफ्नो सीमा निर्धारण गर्ने निर्णय गरेका छन् ।

वर्षको सुरुमा छिमेकी राष्ट्र भुटानका प्रधानमन्त्री लोटे थेरिङले डोक्लाम क्षेत्रको विवादलाई तीन देशबीचको विवाद भनेका थिए । उनले डोक्लाम विवाद भारत, चीन र भुटानले मिलेर समाधान गर्नुपर्ने बताए किनभने यो विवादमा तीनवटै देश उत्तिकै जिम्मेवार र सरोकारवाला छन् ।