गोप्य ऋण दिने मुलुकमा चीन विश्वको नम्बर एक

एजेन्सी । चीन गाेप्य रूपमा विश्वको सबैभन्दा बढी ऋण दिने राष्ट्रकाे नाममा परिचय बनाएकाे छ । भर्जिनियाको कलेज अफ विलियम र मेरीमा विकास वित्त ट्र्याक गर्नमा विशेषज्ञता प्राप्त अनुसन्धान संस्थान एडडाटाले चीन विश्वको सबैभन्दा बढी ऋण दिने राष्ट्र रहेकाे खुलासा गरेकाे छ ।

विकासाेन्मुख देशमाथि चीनकाे १.१ ट्रिलियन अमेरिकी डलर ऋण छ । एडडाटाका अनुसार चीनले ऋण लगानी गरेकाे रकम मध्ये आधाभन्दा बढी ऋण चुक्ता हुने चरणमा प्रवेश गरेकाे छ । प्रतिवेदनका अनुसार यो अनुपात दशकको अन्त्यसम्ममा ७५ प्रतिशत पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

बेइजिङले घोषणा गर्‍यो कि उरुग्वेदेखि श्रीलंकासम्म फैलिएका १५० भन्दा बढी देशहरू बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) मा नामांकन गरिएको छ, जुन एक दशक अघि राष्ट्रपति सी जिनपिङले अनावरण गरेको व्यापक विश्वव्यापी पूर्वाधार कार्यक्रम हाे ।

पहलको पहिलो दश वर्षको अवधिमा, चीनले न्यून र मध्यम आय भएका देशहरूमा पुल, बन्दरगाह र राजमार्गहरू निर्माण गर्न पर्याप्त ऋण प्रदान गर्‍यो।

एडडाटा, जसले १ सय ६५ देशमा लगभग २१ हजार परियोजनाहरूको लागि चिनियाँ वित्तपोषणको डेटा विश्लेषण गर्यो।

बेइजिङले न्यून र मध्यम आय भएका देशहरूलाई वार्षिक करिब ८० अर्ब अमेरिकी डलर सहायता र ऋण दिने वाचा गरेको संकेत गरेको छ। त्यसको तुलनामा अमेरिकाले यस्ता देशहरूलाई वार्षिक ६० अर्ब अमेरिकी डलर उपलब्ध गराउँछ।

एडडाटाले यो पनि अनुमान गरेको छ कि विकासोन्मुख देशहरूमा चीनको विदेशी ऋण पोर्टफोलियोको लगभग ८० प्रतिशत हाल आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गरिरहेका देशहरूलाई समर्थन गर्दछ।

बीआरआईका समर्थकहरूले विकासोन्मुख देशहरूमा स्रोत र आर्थिक विकास ल्याएकोमा यसको प्रशंसा गर्छन्, तर आलोचकहरूले चिनियाँ कम्पनीहरूले सुरु गरेका परियोजनाहरूको अपारदर्शी मूल्य निर्धारणको बारेमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। मलेसिया र म्यानमार लगायत केही देशहरूले लागत घटाउनका लागि सम्झौतामाथि पुन: वार्ता गरेका छन्।

एडडाटाले यो पनि रिपोर्ट गरेको छ कि विकासोन्मुख देशहरूमा चीनको प्रतिष्ठा हालका वर्षहरूमा प्रभावित भएको छ, यसको स्वीकृति मूल्याङ्कन २०१९ मा ५६ प्रतिशतबाट २०२१ मा ४० प्रतिशतमा झरेको छ।

जे होस्, प्रतिवेदनले चीनले विगतका गल्तीहरूबाट पाठ सिक्दै संकट व्यवस्थापनमा निपुण बन्दै गएको स्वीकार गरेको छ। बेइजिङले आफ्नो ऋण दिने अभ्यासलाई अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डहरूसँग मिलाएर बीआरआईसँग सम्बन्धित जोखिमहरू कम गर्न कदम चालिरहेको छ।

यी उपायहरूमा गैर-भुक्तानीको जोखिमबाट जोगाउन कडा सुरक्षाहरू समावेश छन्, जसमा प्रमुख बीआरआई ऋणदाताहरूलाई एस्क्रोमा राखिएको विदेशी मुद्रा भण्डारलाई “एकपक्षीय रूपमा फराकिलो” गरेर साँवा र ब्याज भुक्तानीहरू पहुँच गर्न अनुमति दिने समावेश छ।

यी नगद जफतहरू प्रायः गोप्य रूपमा र निम्न र मध्यम आय भएका देशहरूमा घरेलु संस्थाहरूको तत्काल निरीक्षण बाहिर गरिन्छ।

बीआरआईको दशौं वार्षिकोत्सव मनाउन बेइजिङमा भर्खरै भएको शिखर सम्मेलनमा राष्ट्रपति सीले यस पहलमा १०० अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा बढी नयाँ कोष लगाउने वाचा गरेका थिए। यद्यपि, यस वर्षको सुरुमा विश्व बैंक र अन्य संस्थाहरूको संयुक्त प्रतिवेदनले बेइजिङले हालैका वर्षहरूमा बीआरआई देशहरूलाई अर्बौं डलर बेलआउट ऋण उपलब्ध गराउन बाध्य भएको संकेत गरेको थियो।

बीआरआईले ठूला-ठूला पूर्वाधार परियोजनाहरूको परिणामस्वरूप वातावरणीय ह्रासको लागि पनि छानबिनको सामना गरेको छ।