चीनको खेलकुद भ्रष्टाचारको चपेटामा

बेइजिङ । चीनको खेलकुद भ्रष्टाचारको चपेटामा परेको छ, जसले चीनलाई बद्‌नाम मात्र गराएको छैन, यसले खेलाडीको जीवनलाई नै तहसनहस बनाउने काम गरेको छ। ओलम्पिक लगायतका विश्व खेलकुदमा चीनले पदक तालिकामा धेरै जसो शीर्ष स्थान कामय गरेको भए पनि पछिल्लो समय निकै विवादित बनेको छ।

राजनीतिक प्रोत्साहनका कारण चीनमा निकै लोकप्रिय भएको फुटबल भ्रष्टाचारमा फसेको हो। चिनियाँ फुटबल संघ (सीएफए) का दुई वरिष्ठ कर्मचारीलाई अनुशासनको गम्भीर उल्लंघन गरेको आरोपमा अनुसन्धानको दायरामा राखिएको चीनको खेलकुद नियामक निकायले जानकारी दिएको हो।

चिनियाँ फुटबलको भर्खरै भ्रष्टाचार विरोधी अनुसन्धान पछि सीएफए अधिकारीहरूमाथिको स्ट्रिङमा अनुसन्धानहरू पछिल्लो हुन्। चीनको पुरुष फुटबल टोलीले प्रदर्शन नगरेको कारणले यी अधिकारीहरूविरुद्ध अनुसन्धान सुरु भएको हो।

लगानीको बाबजुद राष्ट्रिय टोली, विदेशी र स्वदेशी दुवै प्रशिक्षकहरूको एर्रे सन् २००१ मा तीनवटै खेल हारे र गोल गर्न असफल हुँदा एक मात्र विश्वकपको लागि छनोट भयो। तर, महिला टोलीको रेकर्ड निकै राम्रो छ।

गत वर्षको डिसेम्बरमा, चीनको फुटबल प्रशासकीय निकायले प्रान्त स्तरको फुटबल खेलमा विवादास्पद खेलमा अनियमितता पाइएपछि देशको सबैभन्दा ठूलो फुटबल प्रशिक्षण विद्यालयका उच्च श्रेणीका व्यक्तिहरूलाई आजीवन प्रतिबन्ध सहित कडा कारबाही गरेको थियो।

दुई वर्षको लागि ग्वान्झाउ फुटबल संघको सदस्यता निलम्बन गर्‍यो र दक्षिणी सहरको फुटबल शाखालाई २४ डिसेम्बर, २०२४ सम्म आफ्नो संगठनात्मक टोलीलाई सुधार र पुनर्निर्माण गर्न आग्रह गर्‍यो। ६ जना व्यक्तिहरू – गुआन्झाउ फुटबल संघका अध्यक्ष, झी झिगुआङ र अन्य पाँच जना एभरग्रान्डे फुटबल स्कूललाई म्याच फिक्सिङको आरोपमा दोषी पाइयो र राष्ट्रिय निकायले व्यवस्थित गरेको कुनै पनि फुटबल सम्बन्धी गतिविधिमा सामेल हुन प्रतिबन्ध लगाइएको थियो।

घटनाले चीनमा फुटबलको सार्वजनिक छविमा ‘अत्यन्त नराम्रो प्रभाव’ पारेको थियो। फुटबल नियामकहरूले गत दशकमा खेलमा क्र्याकडाउन गरेका छन्, अधिकारीहरू र प्रशिक्षकहरूलाई म्याच फिक्सिङ, घुस र धोखाधडीको लागि ठूलो जरिवाना र लामो जेल सजाय दिइयो। पूर्व चिनियाँ पुरुष फुटबल कोच ली टाई विरुद्धको सबैभन्दा भर्खरको भ्रष्टाचार अनुसन्धानले यस नोभेम्बरमा धेरैलाई निराश बनायो।

चिनियाँ अधिकारीहरूले पूर्व राष्ट्रिय पुरुष फुटबल प्रशिक्षक ली टाईलाई ‘कानूनको गम्भीर उल्लंघन’ गरेको आशंकामा पूर्व प्रिमियर लिग खेलाडीसँग अनुसन्धान सुरु गरेका थिए।

गत वर्ष शीतकालीन ओलम्पिक खेलहरूमा विवाद उत्पन्न भएको थियो। बेइजिङमा भएको छोटो ट्र्याक स्पीड स्केटिङ प्रतियोगिता कुनै विवादरहित थिएन, जसले आयोजक चीनलाई बदनाम गर्‍यो। दक्षिण कोरियाका क्वाक युन-गीले सन् २०२२ को फेब्रुअरीमा छोटो ट्र्याक स्पीड-स्केटिङ् मिश्रित टोली रिले पछि बोलेका थिए, जसले चीनलाई रुसको अयोग्यता पछि मात्र सेमिफाइनलको दौडमा बचेको देख्यो।

ओलम्पिक कमिटी र अमेरिका – दुबै आयोजक राष्ट्र भन्दा अगाडि समाप्त भयो। भिडियो समीक्षा पछि आरओसीले ‘अवरोधको कारण’ को लागी एक जरिवाना कमाएको थियो, जबकि अमेरिका ‘ब्लकिङ’ को लागी डक गरिएको थियो। पछि फाइनलमा चीनले स्वर्ण जित्यो।

‘चीनले स्वर्ण पदक जितेको तरिकालाई हेरेर, मेरो युवा टोलीका साथीहरूले त्यस्तो केही हेर्नुपर्दा मलाई नराम्रो लाग्यो,’ क्वाकले योनहाप समाचार एजेन्सी मार्फत रोयटर्सलाई भने, ‘मैले आफैलाई सोचें, ‘के यो वास्तवमै स्वर्ण पदक जित्नु भनेको के हो?’ चीजहरू सबै धेरै खाली महसुस भयो।’

दुई दिन पछि, अर्को विवादास्पद अन्त्यले धेरैलाई केही छोटो-ट्र्याक स्पीड-स्केटिंग परिणामहरूको वैधतालाई चुनौती दियो। जनवरी २०२२ मा, चिनियाँ सरकारले आफ्ना नागरिकहरूमा वास्तविक सौन्दर्य र व्यवहार मापदण्डहरू लगाएको थियो, उनीहरूको अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतालाई प्रतिबन्धित गर्‍यो।

तिनीहरूको मिडिया एक्सपोजरको कारण – उनीहरूको देशको राष्ट्रिय टोलीबाट खेल्न जारी राख्नको लागि जबरजस्ती उनीहरूका ट्याटुहरू ‘हटाएको’ थियो। सरकारका अनुसार र चीनको मुख्य खेलकुद निकायका अनुसार फुटबल खेलाडीहरूले पूर्व-स्थापित सौन्दर्य मापदण्डहरूको सम्मान गर्दै चिनियाँ समाजको लागि ‘असल उदाहरण’ बन्ने कार्य हुनुपर्छ।

विशेष गरी फुटबलमा खेलाडीहरूमा अनुशासन ल्याउन चीनले प्रभावकारी कदम चाल्नुपर्ने समय आएको विज्ञहरू बताउँछन्। फुटबल चीनमा व्यावसायिक सफलता प्राप्त गर्ने पहिलो खेल हो, र खेलाडीहरूलाई पनि धेरै तलब दिइन्छ। चीनमा धेरै मानिसहरू फुटबल खेलहरू टेलिभिजनको वरिपरि बसेर धेरै समय बिताउँछन्, जसका कारण खेलमा हुने भ्रष्टाचार धेरै उग्र हुन सक्छ।