कोरोना संक्रमणले मृत्यु भएमा शव व्यवस्थापन कसरी गर्ने ? यस्तो बन्यो कार्यविधि

काठमाडौं, जेठ ४
नेपालमा कोरोनाका कारण कसैको ज्यान गएमा सावधानी अपनाएर शव व्यवस्थापनबारे स्वास्थ्य मन्त्रालयले कार्यविधि तयार पारेको छ । शवको सदगतको क्रममा विशेष सावधानी अपनाउनुपर्ने कार्यविधिमा उल्लेख गरिएको छ ।

विश्वव्यापी महामारीका रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट नेपालमा २८१ जना संक्रमित भएका छन् । जसमध्य एक जनाको मृत्यु भएको छ भने अन्य ३६ जना उपचारपछि निको भएर घर फर्किएका छन् ।

यस्तो छ कार्यविधि:

१) शव लिन जानुपूर्व शवबाहनका चालक तथा कर्मचारीहरुले पीपीईको प्रयोग गर्नुपर्छ ।

२) मृतकको कुलधर्मअनुसार शवको सम्मान गर्दै निजका उपस्थित आफन्तहरुसमेतलाई सुरक्षित राख्नुपर्छ ।

३) कोरोनाको कारण मृत्यु भएकाको शव जथाभावी सदगत गर्नुहुँदैन ।

४) शवलाई अस्पताल–घरबाट अन्तिम संस्कार गर्न लैजाने क्रममा अस्पतालका कर्मचारी, एम्बुलेन्सका कर्मचारी, सदगद गर्ने व्यक्तिहरु र सदगतमा सहभागी हुने मृतकका आफन्तजनले पञ्जा, चस्मा, टोपी, मास्कसहितको पीपीई प्रयोग गर्नुपर्दछ ।

५) शवलाई कमभन्दा कम चलाउनुपर्छ ।

६) शवमा लागेका पाइप, केथेटरलगायतका सामग्रीहरु हटाइदिनुपर्छ ।

७) शवको कुनै भागबाट श्राव भइरहेको भए त्यस भागलाई होसियारीपूर्वक बन्द गर्नुपर्दछ ।

८) शव अन्तिम संकार गर्ने स्थलतर्फ लैजान साधारण शवबाहनको प्रयोग गर्न सकिनेछ ।

९) शवलाई सफा गर्नु आवश्यक छैन ।

१०) शवलाई चाँडोभन्दा चाँडो अन्तिम संस्कार गर्ने स्थलमा पुर्याउनुपर्छ ।

११) शवको शरीरको कुनै भागबाट श्राव भएमा बाहेक शव राख्न विशेष व्यागको आवश्यकता पर्ने छैन ।

१२) ६० वर्षभन्दा माथिका व्यक्तिहरु र दीर्घरोगीहरुलाई शवको नजिक जानबाट रोक्नुपर्छ ।

१३) सदगत गर्नुपूर्व आफ्नो कुल परम्पराअनुसार शवलाई नछोइकन जल छर्कने, पाठ गर्ने तथा फूलमाला चढाउने जस्ता क्रियाकलापहरु गर्न सकिनेछ ।

१४) मृतकका आफन्तले शव हेर्न चाहेमा शवलाई नछोइकन कम्तिमा एक मिटर टाढाबाट एकरएक जनालाई पालैपालो गरी हेर्न दिन सकिनेछ ।

१५) कोरोनाले मृत्यु भएको व्यक्तिको सामान्यतया पोस्टमार्टम गर्नु पर्दैन । यदि गर्नुपरेमा मृतकको फोक्सो तथा अन्य अंगहरुमा जिवाणु जिउँदै हुन सक्ने हुनाले होसियारी अपनाउनुपर्छ ।

१६) यथेष्ट भेन्टिलेसनको व्यवस्था भएको कोठामा मात्र न्युन स्वास्थ्यकर्मीको उपस्थितिमा आवश्यक पीपीई प्रयोग गरेर पोष्टमार्टम गर्नु पर्दछ ।

१७) शव रहेको शव गृहमा उपयुक्त प्रकाश भेन्टिलेसन र सरसफाईको व्यवस्था गर्नु पर्दछ ।

१८) पोष्टमार्टम सकिने वित्तिकै प्रयोग गरेका सामग्रीहरु राम्रोसँग सफा गर्नुपर्दछ ।

१९) स्वास्थ्य सामग्रीहरुको सावधानीपूर्वक डिस्पोज गर्नुपर्दछ ।